معرفی کابینه های دوران پهلوی (سومین دولت احمد قوام (قوام السلطنه) 18 مرداد 1321 تا 25 بهمن 1321)

سومین دولت احمد قوام (قوام السلطنه) 18 مرداد 1321 تا 25 بهمن 1321

 

احمد قوام

 

     در حالی که کشور گرفتار سخت ترین بحران های داخلی و اقتصادی بود، علی سهیلی در روز پنج شنبه هفتم مرداد ماه 1321 استعفا داد. از طرف مجلس شورای ملی آقایان صدر، بیات، دکتر طاهری، امیر تیمور کلالی و رفیعی به خانه ی موتمن الملک رفته و به ایشان تکلیف کردند که در چنین موقع حساس و حیاتی سمت نخست وزیری را بپذیرد. حسن پیرنیا (موتمن الملک) که سالیان دراز در مسند ریاست مجلس شورای ملی در ادوار مختلف قانون گزاری؛ مجلس را اداره می کرد و از تحصیل کردگان دانشگاه های اروپا بود، بنا به دلایلی به هیچ وجه زیر بار چنین مسئولیت خطیری نرفت. به همین دلیل مجلس شورای ملی بار دیگر نسبت به احمد قوام (قوام السلطنه) اظهار تمایل کرده و به ایشان رای تمایل داد. (احمد قوام دو بار در زمان احمد شاه قاجار نخست وزیر ایران بوده است. دور اول از 14 خرداد تا اول بهمن ماه 1300 و دور دوم از 31 خرداد تا 25 بهمن ماه 1301)

     پیش از ظهر روز هیجدهم مرداد ماه سال 1321 پس از چند روز فترت، مجلس شورای ملی با اکثریت 109 نفر از 116 نفر، به احمد قوام (قوام السلطنه) رای اعتماد داد و قوام السطنه کابینه ی جدید خود را به این شرح به مجلس معرفی کرد:

نخست وزیر:   احمد قوام (قوام السلطنه)

وزیر مشاور:    ابراهیم حکیمی (حکیم‌الملک)، میرزا صادق صادق (میرزا صادق خان مستشارالدوله)

وزیر بهداری:   اسماعیل مرزبان (مودب السلطنه، امین الملک)، نصرالله انتظام وزیری (نصرالله انتظام)

وزیر دادگستری:        علی رضا قراگوزلو، جواد عامری (میرزا جواد عامری تنکابنی) (معین الممالک)

وزیر دارایی:    سید حسن تقی زاده1، سید باقر کاظمی (مهذب الدوله)، اللهیار صالح

وزیر کشور:     سید باقر کاظمی (مهذب الدوله)، جواد عامری (میرزا جواد عامری تنکابنی) (معین الممالک)، فرج الله بهرامی (دبیر اعظم)

وزیر پست و تلگراف:  حمید سیاح، محسن رئیس

وزیر راه:         یدالله عضدی، علی معتمدی

وزیر بازرگانی و پیشه و هنر:  عبدالحسین هژیر

وزیر کشاورزی:          احمد حسین عدل

وزیر خارجه:    محمد ساعد مراغه ای

وزیر فرهنگ:   علی اکبر سیاسی

وزیر جنگ:      احمد قوام (قوام السلطنه)، سپهبد احمد امیر احمدی

وزیر خوار و بار: مهدی فرخ

 

پانویس:

1. در زندگینامه و شرح احوالات سیاسی سید حسن تقی زاده هیچ رد پا و نشانی از حضور او در دولت احمد قوام نیست همچنین در رده ی وزیران دارایی دروه پهلوی نیز نامی از ایشان وجود ندارد. فقط در ویکی نبشته و تحت عنوان (تصمیم قانونی دایر به ابراز رای اعتماد به کابینه آقای احمد قوام نخست‌وزیر ۱۳۲۱) نام حسن تقی زاده به عنوان وزیر دارایی ذکر شده است.

 

منابع:

اینترنت

کتاب دولتهای ایران از کودتای سوم اسفند 1299 تا آذر 1358 نویسنده، ناصر نجمی، جلد اولف صفحات 488 تا 491 با تغییرات و بازنویسی کامل

کابینه ی اول علی سهیلی 18 اسفند ماه 1320 تا 15 مرداد ماه 1321

کابینه ی اول علی سهیلی 18 اسفند ماه 1320 تا 15 مرداد ماه 1321

 

Image result for ‫علی سهیلی‬‎

 

پس از استعفای محمدعلی فروغی (ذکاءالملک) از مقام نخست وزیری که در اسفند ماه 1320 صورت گرفت؛ علی سهیلی وزیر امور خارجه ی دولت فروغی؛ بنا به نمایل مجلس شورای ملی به نخست وزیری رسید. (فروردین ماه 1321)

اعضای کابینه ی علی سهیلی که به مجلس شورای ملی معرفی شدند به شرح ذیل بود:

نخست وزیر:   علی سهیلی

وزیر بهداری:   علی اصغر حکمت

وزیر دارایی:    محمود بدر

وزیر جنگ:      سرلشکر امان الله جهانبانی

وزیر راه:         یدالله عضدی

وزیر کشور:     علی سهیلی

وزیر فرهنگ:   مصطفی عدل (منصورالسلطنه)

وزیر کشاورزی:           احمد حسین عدل

وزیر پست و تلگراف:  فضل الله بهرامی

وزیر خارجه:    علی سهیلی، محمد ساعد مراغه ای

وزیر پیشه و هنر:      عبدالحسین هژیر

وزیر بازرگانی: ؟؟؟ (احتمالا ادغام در وزارت پیشه و هنر)

وزیر دادگستری:        مجید آهی

وزیر اقتصاد ملی:       ؟؟؟ (اختمالا ادغام در وزارت دارایی)

 

منابع:

اینترنت

کتاب دولتهای ایران از کودتای سوم اسفند 1299 تا آذر 1358 نویسنده، ناصر نجمی، جلد اولف صفحات 483 تا 488

معرفی کابینه های دوران پهلوی (کابینه رجبعلی منصور (منصورالملک))

کابینه رجبعلی منصور (منصورالملک) 5 تبر ماه 1319 تا 4 شهریور ماه 1320

Related image

دولت احمد متین دفتری بیش از 8 ماه دوام نیافت و متعاقب آن رضا شاه به رجبعلی منصور (منصورالملک) دستور تشکیل کابینه داد.

اعضای کابینه رجبعلی منصور (منصورالملک) به شرح ذیل بود:

نخست وزیر:   رجبعلی منصور (منصورالملک)

وزیر کشور:     علی اصغر سهیلی

وزیر خارجه:    مظفر اعلم (سالارمظفر) و (سردار انتصار)

وزیر جنگ:      سرلشکر محمد نخجوان (امیر موثق)

وزیر پیشه و هنر:      رجبعلی منصور (منصورالملک)

وزیر راه:         دکتر محمد سجادی

وزیر فرهنگ:   اسماعیل مرآت

وزیر دارایی:    سرتیپ رضا قلی امیرخسروی، عباسقلی گلشائیان

وزیر بازرگانی:       صادق وثیقی

وزیر دادگستری:        محمد سروری، مجید آهی

وزیر پست و تلگراف:  محمد ابراهیم خان علم (شوکت الملک دوم)

اداره کل کشاورزی:   مصطفی قلی رام

 

منابع:

کتاب دولت های ایران از کودتای سوم اسفند 1299 تا اذر 1358 نوشته ناصر نجمی جلد اول صفخات 350-354 با تغییرات

وبلاگ ها و سایت های متعدد با تغییرات و بارنویسی

معرفی کابینه های دوران پهلوی (کابینه اخمد متین دفتری)

کابینه احمد متین دفتری سوم آبان ماه 1318 تا پنجم تیر ماه 1319 هجری شمسی

Image result for ‫متین دفتری‬‎

      دکتر احمد متین دفتری جوان ترین نخست وزیر ایران در دوره ی رضا شاه است که در سن 43 سالگی صدارت یافت. علت اصلی این انتحاب سنگینی کفه ی جنگ جهانی دوم به نفع آلمان نازی بود. رضا شاه تمایلی شدید و اشتیاقی فراوان نسبت به آلمان پیدا کرده بود و متین دفتری تحصیل کرده ی آلمان بود و در سفارت آلمان در تهران نیز ارتباطی با آلمان ها داشت لذا از طرف شاه به نخست وزیری انتخاب شد.  

احمد متین دفتری کابینه و اعضای دولت خود را به این شرح انتخاب و معرفی نمود:

نخست وزیر:   احمد متین دفتری (اعتضاد لشکر) یا (متین الدوله)

وزیر کشور:     علی اصغر حکمت

وزیر خارجه:    مظفر اعلم (سالارمظفر) و (سردار انتصار)

وزیر جنگ:      (کفیل) سرلشکر محمد نخجوان (امیر موثق)

وزیر پیشه و هنر:      رجبعلی منصور (منصورالملک)

وزیر راه:         دکتر محمد سجادی

وزیر فرهنگ:   اسماعیل مرآت

وزیر دارایی:    سرتیپ رضا قلی امیرخسروی

وزیر بازرگانی: صادق وثیقی

وزیر دادگستری:        (کفیل) محمد سروری

وزیر پست و تلگراف:  محمد ابراهیم خان علم (شوکت الملک دوم)

اداره کل کشاورزی:   (کفیل) سرتیپ مهدی قلی تاج بخش، مصطفی قلی رام

 

منابع:

کتاب دولت های ایران از کودتای سوم اسفند 1299 تا اذر 1358 نوشته ناصر نجمی جلد اول صفخات 345-347 با تغییرات

وبلاگ ها و سایت های متعدد با عغییرات و بارنویسی

معرفی کابینه های دوران پهلوی (کابینه محمود جم)

کابینه محمود جم (مدیرالملک) آذرماه 1314 تا آبان ماه 1318 هجری شمسی

Mahmoud Djam 02.jpg

پس از برکنار شدن محمد علی فروغی (ذکاءالملک) از مقام نخست وزیری، محمود جم (مدیرالملک) به دستور رضا شاه پهلوی مامور تشکیل کابینه می گردد. وی در آذر ماه سال 1314 هجری شمسی کابینه خود را معرفی می کند. این دولت با تغییراتی که بعدا در آن به وجود آمد به مدت چهار سال یعنی تا آبان ماه 1318 هجری شمسی به کار خود ادامه داد.

ترکیب کابینه محمود جم (مدیرالملک) عبارت بودند از:

نخست وزیر:   محمود جم (مدیرالملک)

وزیر عدلیه:     سید محسن محلاتی (محسن صدر) یا (صدرالاشراف)

وزیر مالیه:      محمود بدر

وزیر جنگ:      سرلشکر محمد نخجوان (امیر موثق) (کفیل)، سرلشکر اسماعیل امیرفضلی

وزیر خارجه:    باقر کاظمی، عنایت الله سمیعی، مصطفی عدل (منصور السلطنه) (کفیل)، علی سهیلی (جانشین)، مظفر اعلم (سالارمظفر) و (سردار انتصار)

وزیر معارف:    علی اصغر حکمت، اسماعیل مرآت

وزیر طرق و شوارع:    رجبعلی منصور (منصورالملک)، مجید آهی

وزیر پست و تلگراف:    نظام الدین حکمت (مشارالدوله)

وزیر داخله:     ابوالقاسم فروهر

رئیس اداره فلاحت:    مصطفی قلی بیات، احمد حسین عدل

رئیس صناعت و معدن:         سرلشکر امان الله جهانبانی

 

منابع:

کتاب دولتهای ایران از کودتای سوم اسفند 1299 تا آذر 1358 صفحات 333-335 با تغییرات

وبلاگ ها و سایت های مختلف (با تغییر و بازنویسی)

معرفی کابینه های دوران پهلوی (کابینه دوم محمد علی فروغی)

Image result for ‫محمد علی فروغی‬‎

 

در 22 شهریور 1312 هجری شمسی که مهدی قلی خان هدایت (مخبرالسلطنه) از نخست وزیری کناره گرفت یا کنار گذاشته شد، یک بار دیگر رضا شاه به محمد علی فروغی (ذکاءالملک)، دستور تشکیل کابینه را داد.

فروغی در 26 شهریور همان سال کابینه خود را به شرح ذیل معرفی کرد:

نخست وزیر:          محمد علی فروغی (ذکاءالملک)

وزیر جنگ:          جعفر قلی خان بختیاری (سردار اسعد) یا (سردار بهادر)، سرلشکر محمد نخجوان (امیر موثق)

وزیر طرق و شوارع:          رجب علی منصور (منصورالملک)

وزیر خارجه:          سید باقر کاظمی (مهذب الدوله)

وزیر پست و تلگراف:          محمد علی دولتشاهی، نظام الدین حکمت (مشارالدوله)

وزیر معارف:          علی اصغر حکمت

 وزیر داخله:          محمود جم

وزیر عدلیه:          سید محسن محلاتی (محسن صدر) یا (صدرالاشراف)

رئیس اداره کل صناعت و فلاحت:          مصطفی قلی بیات (صمصام‌الملک)

رئیس اداره کل تجارت:          علی اکبر بهمن، مظفر اعلم (سالارمظفر) و (سردار انتصار)

 

این کابینه در آذر ماه سال 1314 هجری شمسی به کار خود پایان داد.

 

معرفی کابینه های دوران پهلوی (کابینه مهدی قلی خان هدایت محبرالسلطنه)

مرحوم مستوفی الممالک که در اواخر یک سال رئیس الوزرایی خود، تشخیص داده بود کار کردن با رضا شاه امری بس دشوار و از دیدگاه او ممتنع و اصولا با روحیه اش سازگاری ندارد، ناگزیر به استعفا گردید و از کاخ صدارت به خانه رفت و دیگر به دنیای سیاست باز نگشت.

اینک نوبت به حاج مخبر السلطنه رسیده بود تا برای رضا شاه کابینه تشکیل دهد.

Hedayat mehdiqoli.jpg

مدت زمانی که مخبرالسلطنه نخست وزیر رضا شاه بود، از نظر زمانی طولانی ترین مدتی بود که یک سیاستمدار با سابقه رئیس الوزرایی رضا خان پهلوی را بر عهده داشت. وی که از 16 خرداد 1306 هجری شمسی تا 22 شهریور 1312 هجری شمسی نخست وزیر ایران بود، کابینه ی خود را به شرح زیر تشکیل داد:

نخست وزیر:     حاج مهدی قلی خان هدایت (مخبرالسلطنه)

وزیر (رئیس کل) تجارت:     یاسایی

وزیر خارجه:     علیقلی مسعود انصاری (مشاورالممالک) (کفیل)، فتح الله پاکروان (فتح الله مشیر حضور) (کفیل)، ابوالقاسم عمید

وزیر مالیه:     محمد علی فروغی (ذُکاءُالمُلک)، فیروز میرزا (نصرت‌الدوله)، مهدی قلی خان هدایت (مخبرالسلطنه) (نخست وزیر)، محمد علی فرزین (کلوب)، حسن مشار (مشارالملک)، سید حسن تقی زاده

وزیر معارف:     سید محمد تدین بیرجندی، میرزا یحیی قراگوزلو (اعتمادالدوله)

وزیر جنگ:     جعفرقلی خان بختیاری (سردار بهادر)

وزیر داخله:     حسین سمیعی (ادیب السلطنه) (کفیل)، زرین کفش، رجب علی منصور (منصورالملک)

وزیر پست و تلگراف:     میرزا قاسم خان تبریزی (صور اسرافیل)، فرج الله بهرامی (دبیر اعظم)

وزیر فوائد عامه:     مهدی قلی خان هدایت (مخبرالسلطنه) (نخست وزیر)، وحید شیبانی، محمود جم، کریم آقا بوذرجمهری

وزیر عدلیه:     علی‌اکبر داور (میرزا علی اکبر خان مدعی العموم)

وزیر اقتصاد ملی:     محمد علی فروغی (ذُکاءُالمُلک)

وزیر طرق و شوارع:     رجب علی منصور (منصورالملک)، سید حسن تقی زاده

وزیر صناعت و فلاحت (رئیس):     مهدی فرخ (متین السلطنه، معتصم السلطنه)

 

منابع:

کتاب دولت های ایران از کودتای سوم اسفند1299 تا آذر 1358 جلد دوم صفحات 259-261-262 با اندکی تغییر

سایت ها و وبلاگ ها متعدد 

معرفی کابینه های دوران پهلوی (کابینه میرزا حسن خان مستوفی الممالک)

رضاشاه کمی بعد از تاج گذاری در اردیبهشت ۱۳۰۵میرزا حسن خان مستوفی‌الممالک را به نخست‌وزیری انتخاب کرد. مستوفی‌الممالک روز ۲۲ خرداد ۱۳۰۵ اعضای کابینه ی خود را به رضاشاه معرفی کرد.

وی قبل از آن و در دوران سلطنت قاجار پنج بار ماموز تشکیل دولت شده بود.

ششمین و آخرین دوره ی نخست‌وزیری مستوفی‌الممالک قریب یک سال به طول انجامید. ایجاد تشکیلات نوین دادگستری (با کمک علی اکبر داور وزیر عدلیه)، الغای کاپیتولاسیون (قضاوت کنسولی و امتیازات اتباع خارجه در ایران) و مقدمات احداث راه آهن سرتاسری ایران (از محل وجوه عایدات قند و شکر) در دوران زمامداری او انجام گرفت.

سرانجام پس از یک سال جنگ داشتن با نمایندگان دوره ی ششم مجلس شورای ملی، استعفای خود را به شاه تقدیم و به حیات سیاسی خود برای همیشه خاتمه داد .

میرزا حسن خان مستوفی در ظهر روز یکشنبه ۶ شهریور 1311 مطابق با 24 ربیع الثانی 1351 در خانه ی سردار فاخر حکمت در نزدیکی امامزاده قاسم شمیران، به دلیل سکته ی قلبی درگذشت. جنازه ی او از اختیاریه تا ونک تشییع و در آرامگاه خانوادگی مستوفی‌الممالک در ونک به خاک سپرده شد.

وزیران کابینه ششم میرزا حسن خان مستوفی الممالک عبارتند از:

وزیر عدلیه:                                     علی اکبرداور (میرزا علی اکبرخان مدعی العموم)، سید مصطفی عدل (منصورالسلطنه)، حسن وثوق (وثوق الدوله) 

وزیر خارجه:                                        علی قلی مسعود انصاری (مشاورالممالک)         

وزیر جنگ:                                          محمد علی فروغی (ذُکاءُالمُلک)                       

وزیر فوائد عامه و تجارت:                        مهدی قلی هدایت (مخبرالسلطنه)                   

وزیر پست و تلگراف:                             احمد اتابکی                                                 

وزیر اوقاف، معارف و صنایع مستظرفه:    احمد بدر (میرزا احمدخان نصبرالدوله)، سید محمد تدین  بیرجندی، حسن علی کمال هدایت (نصرالملک)

وزیر داخله:                                       میرزا حسن خان (مستوفی الممالک)، رجبعلی منصور    (منصورالملک) {کفیل}، محمود علامیر (احتشام السلطنه)،مهدی مشیر فاطمی (عمادالسلطنه) 

وزیر مالیه:                                  فیروز میرزا (نصرت الوله) ، حسن وثوق (وثوق الدوله)، میزرا  حسن خان اسفندیاری (محتشم السلطنه)